Köyüm Hamzaşeyh/ Sarıpınar

Mücahit BİNİCİ Tarih: 02-07-2022 / murathaber.com

Dünyaya geldiğim Hamzaşeyh köyünden küçük yaşlardayken; ailem birçoğumuzun ailesi gibi ekonomik ve sosyal sebeplerden İstanbul’un yolunu tutmuş.

Düğünlerde, bayramlarda, tatillerde ve taziyelerde her fırsatta gitmeye çalışırım. Köye gittiğimde, hatıralarım kısa da olsa gözümde canlanır.

Tarihçi olmamdan dolayımı mıdır bilmem, köyde bir eski bir ev gördüğümde bir yaşanmışlık, terk edilmişlik ve geçmişle bugün arasındaki değişim gözümde canlanır. O dönem var olan şu an hayatta olmayan tanıdıklarımızın yokluğu insanı duygulandırır.

Çok değil yirmi sene öncesine gidildiğinde köyümüzün erkeklerinin her akşam bir evde toplanıp ve çay eşliğinde sohbetler yaptıklarını hatırlarım. Büyüklerimizin anlattığına göre elektriğin olmadığı zamanlarda sohbetler gaz lambası ışığında gerçekleşirdi. Elektriğin olduğu zamanlarda ise o sohbetler televizyonu veya radyosu olan evlerde yapılır ve genciyle yaşlısıyla bir arada olunurdu.

Ancak köyümüzün o dönemin şartlarından ve elektrik voltajlarının düşük gelmesinden dolayı televizyon izlemek de öyle pek kolay değildi. Burada yaşlıların imdadına ailenin gençleri yetişirdi. Gençler televizyona, bataryaya benzer regülâtör adı verdiğimiz güç kaynağını bağlayarak sorunu giderirlerdi. O dönem hayat standartları zor olsa da insan bağı çok güçlüydü.

Köyde büyümesek de uzun süreli kalamasak da aklımızda bir köyümüzün olduğunu, büyüklerimizin yaşanmışlık izlerinin olduğunu ve nereden geldiğimizi hep zihnimizde var etmişizdir.

Hamzaşeyh ’in Bulanık ilçesinde önemli bir yere sahip olması ve büyük bir köy olması beni bu konuda araştırma yapmaya yönlendirdi. Bu yazımda köyümüz hakkında kısaca değinmek istedim.

Köyümüzle ilgili yapılan araştırmalar ve kazı çalışmaları sonucunda Urartular Dönemi’ne ait bir mezar ve çanak- çömlek parçaları bulunmuştur. Bu durum köyümüzün tarihinin Urartu Devleti’nin kuruluşundan (M.Ö. 2000-1500 yılları) öncesine dayandığı ve ilk yerleşmelerinin yarı göçebe bir yaşam tarzı olduğunu göstermektedir.

Köyümüzün ismi Ermeni kaynaklarında Lapbudak, Kürt yerleşiminden sonra Hamzaşeyh olarak geçmektedir. Cumhuriyetin ilanından sonra ise Sarıpınar olarak değiştirilmiştir.

Köyümüz, Muş ili Bulanık ilçesinin (Kop’un) 15 kilometre kuzey-batısında, Zernak Dağları’nın bir yamacında, Aradzani (Murat) ırmağının ve onun sağdaki kolu (Hınıs) Karacasu Deresi’nin birleştikleri nokta üzerinde yer almaktadır.

Hamzaşeyh köyü Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde eski bir Ermeni yerleşimidir. Ermeni kaynaklarına göre 1870-80’lerin sonlarında Bulanık’ın en geniş köylerinden biriydi. Ermeni Patrikhanenin I. Dünya Harbi (1914-1918) öncesi nüfus sayımı rakamlarına göre ise köyde 1.299 sakiniyle 80 Ermeni hanesi ve hane sayısı belirtilmemiş 80 Kürt, aynı zamanda 25 Çerkes bulunmaktadır.

19. ve 20. yüzyılları arasında göçler sonucu köyümüze Çerkes kökenli aileler yerleşmiştir. Ermeniler I. Dünya Savaşı sonrasında peyderpey köyü terk ederek Rusya ve Revan taraflarına göç etmiş, buna karşılık köye Kafkaslardan Çerkes ve Kürt aileler zamanla yerleşmiştir.

Hamzaşeyh köyünde günümüzde yoğun bir nüfusa sahip olan Zilan Aşireti Redki kolunun Memiki sülalesidir.

Köyümüzdeki büyüklerle yapılan sohbetlerde çoğunlukla Memikiler’in önceleri Urfa,Diyarbakır ve İran’a yakın çevre bölgelerinde yaşadığı sonradan Revan’a (Erivan) uzun bir göç yapıldığı söylenmektedir. 1. Dünya Savaşı sonrasında Rus ve Ermeni baskılarından dolayı Memikiler Revan’dan Iğdır (Tuzluca-Kulp) ve Ağrı (Doğu Bayezid-Eleşkirt) tarafına yerleşmişlerdir. Burada kısa bir süre kaldıktan sonra bir kısım Memikiler Ağrı (Doğu Bayezid)’dan göç ederek Muş ve çevre bölgelerine yerleşmişler.

Dedem Hacı Abdulsamet ve yakınlarının öncelikle Şirvanşeyh’te kaldıkları ancak bazı sebeplerden dolayı üç yıl sonrasında Hamzaşeyh’e yerleştirildikleri anlatılmaktadır. Hacı Abdulsamet, dönemin ağalarının yanında kaldığından dolayı Azerice ve Türkçe öğrenmesi ve birkaç dönem muhtarlık yapmasından dolayıçevresinde sözü geçen bir şahsiyetti. Hacı Abdulsamet zamanla başka köylerdeki yakın akrabalarını toplayıp Hamzaşeyh’e yerleştirmiştir. Hamzaşeyh köyünde günümüzde Çerkes, Memiki, Bilikan ve Karsli aileleri yaşamaktadır.