Redki - Redkan - Retkan - Redıkan - Redıki aşiretinin kolları kimlerdir? Redki aşiretinin kaç kolu (kabilesi) var? Bu yazıda onlar hakkında bilgi vereceğiz.
Redki aşiretinin 13 kolu var. Bunlar; Çekemi, Memki, Sılêmani (Hesepêxas), Kumki, Koseyi, Heciya, Qerki, Bekıri*, Qewişi (Elesori), Katêyi, Sisoyi, Torına Mala Kose ve Torına Malbatê.
*Redki aşiretinin Bekıri kolu ile Bekiran (Bekran) aşireti birçok defa karıştırılır. Ama ikisi aynı değildir; Redki aşiretinin Bekıri koluna, dokuzuncu kuşak dedeleri Melle Bekir'den dolayı Bekıri denilir. Redkilerin Bekiran aşireti ile herhangi bir ilgisi yoktur. Pirebadi aşiretinde de Bekıri isimli bir kabile bulunmaktadır.
Şimdi öncelikle Çekemi kolundan başlayarak Redki aşiretinin kolları hakkında bilgi vereceğiz.
Çekemi - Çekema - Çekeman kimler?
Çekemi - Çekema - Çekeman, Redki (Redkan) aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır.
Muş'ta Redki aşiretine; Oroyi, mıhacır, macır yada Mıhacırê Rewanê deniliyor.
Redki aşiretine Mıhacır (muhacir) denilmesinin sebebi; Erivan muhacirleridir.
Redki aşiretine oroyi denilmesinin sebebi ise; yerliler birbirlerine kuro, Redkiler ise oro diye seslenir.
Redki aşiretinin 13 kabilesinden biri olan Çekemi, Muş'ta Hoşgeldi, Xırbê Telo, Tırtop gibi köylerde yaşıyor. Ağrı'da ise Hıdır, Kelê, Avxarık (Akyumak) ve Goncalı gibi köylerde yaşıyor. Erzurum'da Gopal, Karaçoban ilçe merkezinde, İğdeli ve Goma Evdo gibi köylerde yaşıyor. Kars'da ise Kağızman ve Sarıkamış'ın yaklaşık 15 köyünde yaşıyor.
Memki - Memkan, Redki (Redkan) aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır.
Redki aşiretinin Memki kabilesinin en eski köyleri Şewana Memka, Boqetan, Rağbet ve Osmanköy köyleriydi.
Redki aşiretinin Memki kabilesi şuan Muş'ta Hamzaşeyh, Miro, Elekula, Kıyık, Aşağı Page, Şêxelya, Şêxweliya ve Şenova köylerinde yaşıyor. Ağrı'da ise Redki aşiretinin Memki kolu; Kalender, Küpkıran, Sarıdoğan, Kevırgewka Şêxa ve Xano gibi köylerde yaşıyor. Ayrıca Iğdır, Kars ve Erzurum'da ise şu köylerde yaşıyorlar; Osmanköy, Muçê, Daragut, Zopık, Mahirbey, Damlapınar, Derinöz, Dağpınar, Kêrs ve Ağdam.
Ayrıca aşağıdaki videodan bakabilirsiniz:
Sılêmani diğer ismi ile Hesepêxas ya da Hesepêxasa, Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır.
Redki aşiretinin Sılêmani (Hesepêxas) kabilesi Muş'ta Artet (Serinova beldesi), Xoper, Gülçimen, Hoşgeldi, Kıyık ve Karaağıl köylerinde yaşıyor. Redki aşiretinin Sılêmani kolu Ağrı'da Hıdır, Kevırgewka Şêxa, Navik, Aşkale ve Xano köyleri ile Taşlıçay ilçe merkezinde yaşıyor. Sılêmani kabilesi Van Çaldıran Navri köyü, Iğdır Civanlı, Pırço, Ramazan, Halfeli, Müştali ve Topraklı (Aleqızıl) köylerinde yaşıyor. Ağrı'da Kars ve Ardahan'ın da bir çok köyünde yaşarlar.
Redki aşiretinin Sılêmani (Hesepêxas) kolunda bazı aile isimleri; Eledeve, Eleferec, Sılêya, Gırêya, Hekkoyi, Mala Hero, Mala Elo, Mala Eylo v.s.
Redki aşiretinin Sılêmani kolunun eski köyleri şunlardır: Civanlı, Hesepêxas ve Şamiran.
Şamiran köyünde çoğunluk olarak Redki aşiretinin Koseyi kolu yaşardı. Onlarla beraber şu kollar da yaşardı: Sılêmani, Çekemi ve Katêyi.
Kumki, Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır.
Redki aşiretinin Kumki kabilesi, Muş'ta Arincik, Aşağı Page, Oğonk, Dêrıka Ewranê, Elekuleka, Odunçor, Hoşgeldi ve Dêr gibi köylerde yaşıyor. Kumki kabilesi Erzurum'da ise Duman, Herami, Gopala köyleri ile kısmen de Karaçoban ilçe merkezinde yaşıyor. Kumki kabilesi Ağrı, Kars ve Iğdır'da ise birçok köye dağılmıştır.
Redki aşiretinin Kumki kabilesinin en eski köyleri Iğdır'da Hıdırlı, Kerimbeyli (Mıllo) ve Hasanhan köyleridir. Yazın diğer Redkiler ile beraber Elegez ve Axmaxan yaylarına çıkarlardı, kışın ise yukarıdaki üç köyde yaşarlardı.
Kumki kabilesinden Heci İbrahimê Arincikê, Muş Redkilerinin ileri geleniydi.
Redki aşiretine Muş yerlileri macır, mıhacır, mıhacırê Rewanê ve oroyi derler. Redki aşireti Muş'a muhacir olarak geldiğinden dolayı, muhacir derler. Redkilere oroyi demelerinin sebebi ise; yerliler birbirlerine koro diye seslenirken, Redkiler oro diyerek seslenirler.
Koseyi - Koseyan kimler?
Koseyi, Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır.
Redki aşiretinin Koseyi kabilesi, Redki aşireti Özalp üzerinden İran Xoy'a, oradan da Erivan'a göç ettiğinde, Koseyi kabilesi burada ikiye bölünür; bir kısmı diğer Redkanlılar ile beraber Erivan'a giderken, bir kısmı da Şemsettin köyü ve çevresinde kalır.
Özalp çevresinde kalanlar şu üç sülale, Erivan'a gidenler ise beş sülaledir. Van'da kalanlar; Nasoyi, Ezdoyi ve Meyrıki. Erivan'a gidenler ise; Mala Diko, Mala Mexaşê, Mala Xelife, Mala Cuno ve Mala Kose.
Redki aşiretinin Koseyi kabilesi, günümüzde Muş'ta Bostankent, Hoşgeldi, Koğak (Dokuzpınar) ve Têxut (Balotu) köylerinde, Ağrı'da Şoşık ve Geluta köylerinde, Iğdır'da Evci köyünde, Kars'da Karabağ köyünde, Erzurum'da ise Karaçobam ilçe merkezi ile Goma Laza, Tızgi, Serçilıboğaz köylerinde, Bayburt'ta Pılurek köyünde, Van'da ise Şemsettin, Mêrgehi, Koçkıran, Canik, Xasis, Görentaş, Seydibey, Yarımkaya ve daha birçok köye dağılmışlar.
Van'da Şemsettin haricindeki diğer köylerde, genelde yarı yarıya veya daha azlar.
Heciya - Heciyan - Haciya kimler?
Heciya Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır.
Ağrı'da Redki aşiretinin merhum kanaat önderi Hacı Mehmet Şerif Bulan (Mıheme Şerifê Sırdo) bu kabiledendir.
Redki aşiretinin Heciya kabilesi Muş'ta Gülçimen köyünde, Van'da Sinçali, Pêrtax ve Meydanok köylerinde, Ağrı'da Sırdo, Paşvan, Tıllık, Haydaroğlu ve Azrail köylerinde, Iğdır'da Alican, Pılur, Halfeli, Y. Topraklı, Evci ve Panik köylerinde, Kars'da Berpırê, Hopwêran, Aydınkavak, Yaşlıca ve Iğdırköy köylerinde yaşamaktadır.
Redki aşireti yaşlıları; Zilan Deresinde yaşayan Hecidêri'lerin, Redki aşiretinin Heciya kolundan koptuklarını belirtirler. Heciya kabilesinden içinde kilise olan bir köye yerleşen ailelere Hecidêri denildiğini belirtiyorlar.
Qerki - Qerka - Qerka Redka - Qerkan kimler?
Qerki, Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır.
Son 200 yılda kendi aşiretlerine liderlik yapan ailelere nasıl torın (soylu) deniliyorsa, ondan daha eski tarihlerde ise Qerki deniliyormuş.
Üç Kürt aşiretinde Qerkiler var. Bunlar Bıruki (Qerka Bıruka), Heseni (Qerka Hesena) ve Redki (Qerka Redka).
Redki aşiretinin Qerki kolu, günümüzde Muş'ta Bızırxane köyünde, Ağrı'da Kazlı ve Bedir köylerinde, Kars'da Aşağı ve Yukarı Başköy, Şaban, Dölbentli, Iğdırköy, Derinöz ve Akpınar. Iğdır'da Panik, Kıraçbağ ve Hoşhaber köylerinde yaşar.
Redki aşiretinin Qerki kolunun en eski köyü, Iğdır Hıdırlı köyüdür. Hıdırlı köyünde Redki aşiretinin Kumki kolundan olan aileler ile beraber yaşamışlar.
Bekıri - Bekıra - Bekıriyê Redki - Mala Melle Bekir kimler?
Bekıri, Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır. Bekiran (Bekran) aşireti ile olan isim benzerliğinden dolayı birçok kişi Redkilerin Bekiran olduğunu sanıyor. Ama iki aşiretin bir akrabalığı yoktur.
Redki ve Pirebadi aşiretlerinde Bekıri, Sipki aşiretinde ise Şêxubekıri isimli bir kabile vardır. Redki olanlar dedeleri Melle Bekir'den dolayı, Pirebadi olanlar ise dedeleri Bekirê Şeyh Memo'dan dolayı bu ismi almışlar.
Redki aşiretinin Iğdır'da merhum kanaat önderi Hacı Ömer Alagöz (Heci Eme Topal) Redki aşiretinin Bekıri kolundandı.
Redki aşiretinin Bekıri kolu Muş'ta Fenek (çıktılar), Şêrwranşêx, Hêrget, Baxli, Kıyık ve Piran gibi köylerde, Iğdır'da Aşağı ve Yukarı Çamurlu, Y. Topraklı, Kaniya Dızê, Hakveyis ve Pirdemir köylerinde, Erzurum'da Komasor, Gündüz, Kırımkaya, Karaçoban ilçe merkezi, Gopal, Keşişa ve Gündüz köylerinde, Kars'da Şaban, Hopwêran, Yolgeçmez, Başköy, Şehitemin, Eskigazi ve Yukarı Kotanlı köylerinde. Ardahan'da Damlasu, Morofka ve Kelpikor köylerinde. Ağrı'da ise Toprakkale köyünde yaşamaktadır.
Qewişi - Qewişa - Torına Qewişa - Qewişan - Kayişi - Qayişi kimler?
Qewişi, Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır. Redki aşirerinin Qewişi koluna Muş'ta Elesori (Alasoran) de deniliyor.
Redki aşiretinin Qewişi kolu Muş'ta Bostankent, Akrak ve Hoşgeldi köylerinde. Ağrı'da Qoto, Kevirgewka Şêxa ve Sabuncu köylerinde. Van'da Nebad köyünde. Iğdır'da Evci, Tacirli, Aratan (Êretan), Alican ve Civanlı köylerinde. Kars'ta ise Yağlıca köyünde yaşıyorlar.
Redki aşiretinin Qewişi kolundan olan bazı aileler de Erivan'da kalıp, 1988 yılında oradan Rusya'ya sürgün edilmişler. Bu ailenin bazı akrabaları da İran'da Mako köylerinde yaşar.
Bilinen en eski köyleri Iğdır'da Êretan köyüdür.
Katêyi - Kateyi - Katêya - Katêyan kimler?
Katêyi, Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır.
Sisoyi - Sisoya - Mala Siso - Siso - Sisoyan kimler?
Sisoyi, Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır.
Redki aşiretinin Sisoyi kolu Muş'ta Artêt (Serinova) ve Kıyık köyünde, Erzurum'da Kırımkaya, Şahabeddin ve Hanbey köyleri, Ağrı'da Şebo köyü. Kars'ta ise Tırmaşin köyünde yaşarlar
Bilinen en eski köyleri Iğdır'da Kaniya Dızê köyüne yakın olup, günümüzde yok olan Kaniya Siso köyüdür.
Torına Mala Kose - Torın - Köse Torun - Torına Redkan - Şemseddinov kimler?
Torına Mala Kose, Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır. Çok eski tarihlerden beri Redki aşiretine liderlik yaptıklarından, Mala Kose ailesine Torın (soylu) denilmiş. Redki aşireti Erivan'dan göç etmeden önce resmi soy isimleri Şemseddinov idi.
1781 tarihli bir Osmanlı belgesinde, Şemseddinov ailesinin dedesi Şemdin Ağa için; "Redki aşireti lideri" denilmektedir. Çongdeve Hüseyin Ağa, Şemdin Ağa'nın oğludur. Ayrıca Guli Cewer Ağa'da, Şemdin Ağa'nın oğlu Ali Ağa'nın oğludur. Eleşref Bey ise Guli Cewer Ağa'nın oğludur.
Aşağıdaki videoda Torına Mala Kose'yi, Guli Cewer Ağa'nın torunu, Iğdır eski bld başkanı Mehmet Nuri Güneş'den dinleyebilirsiniz.
Torına Malbatê - Toruna Malbat kimler?
Torına Malbatê, Redki aşiretinin 13 kabilesinden birinin adıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder