Bekiran ve Redki Aşiretleri Hakkında

Bekiran Aşireti Derneği, Redki, Banoki, Kurdki, Dılxêri, Çıxuri gibi aşiretlerin tamamını hiç bir arşiv belgeye dayanmadan kendilerine bağlarlar. Üstelik Dılxêri ve Redki gibi aşiretler Şerefname'de olup, kendileri olmadıkları halde. Bu yazımızda Redki aşireti ile Bekiran aşiretini her yönüyle karşılaştıracağız.

KÖY SAYISI

Bekiran aşiretinin 199 köyü var. Bu 199 köye, Muştaki 30 Elmani köyü de dahildir:

Diyarbakır'da 33
Bitlis'te 32
Mardin'de 7
Van'da 23
Bingöl'de 27
Batman'da 37
Elazığ'da 10
Muş'ta 30 > (Bunlar Elmani'dir. Bekıri oldukları kesin değil)


Redki aşireti ise; 341 köyde yaşar.

Kars'da 88
Ağrı'da 85
Iğdır'da 49
Muş'ta 34
Erzurum'da 33
Van'da 24
Ardahan'da 10
Diğer şehirlerde toplam: 18

Redki aşiretinin bu köylerine, Ermenistan, İran ve diğer ülkelerdekiler dahil değildir. Bekiran aşireti köylerine ise, Şengal'dekiler dahil değildir.

Not: Bekiran aşireti köyleri ile ilgili bilgiler Bekiran Gençlik sitesinden, Redki aşireti köyleri ile ilgili bilgiler ise, Êla Redkan sitesinden alınmıştır.

Peki; 332 köyde yaşayan bir aşiretin, 199 köyde yaşayan bir aşiretin kolu olması mümkün mü?

Eğer nüfus önemli değilse, yazılı kaynaklar ve arşiv belgeler aracılığıyla karşılaştırma yapalım;

KİTAP

1: 435 yıl önce yazılan Şerefname'de, Redki aşireti var, Bekiran yok.

2: Kürt aşiretleri ile ilgili en ayrıntılı kitap olan Mela Mahmudê Beyazidi'nin 163 yıl önce yazdığı, Camî'yê rîsaliyan û h'îkayetan bi zimanê kurmancî isimli kitabında, Redki aşireti var, Bekiran yok.

3: Kürt aşiretleri ile ilgili önemli bir çalışma olan Hurşit Paşa'nın 172 yıl önce yazdığı Seyahadname i Hudud kitabında Redki aşireti var, Bekiran aşireti yok.

4: Yine Kürt aşiretleri hakkında başlıca kaynaklardan olup, 1847 yılında yazılan Tahdid-i hudud u İraniye kitabında, Redki aşireti var, Bekiran aşireti yok.

Ayrıca, Redki aşireti yerli, yabancı toplam 137 kitapta geçer. Listeye bakmak için, googleye "Redki Aşiretinden Bahseden Bazı Kitaplar" yazıp aratın.

BELGE

Osmanlı arşivinde Redki aşireti hakkında bilinen en eski belge, 430 yıllıktır. Belge bilgileri Arşiv gömlek no: 63, Sıra no: 52, tarih: Hicri -23-02-996, ( Miladi 23 Ocak 1588). Osmanlı arşivinde Bekiran aşireti ile ilgili 200 yıldan daha eski belge yoktur.

GRAVÜR

Redki aşireti hakkında bir adet Gravür varken, Bekiran aşireti hakkında hiç gravür yoktur. Redkiler hakkındaki söz konusu gravür, Paris'tedir. Ayrıca Mehmet Bayrak'ın Gravürlerle Kürtler adlı kitabında, sayfa 156'da yayınlanmıştır.

KABİLELER

Bekiran aşiretinin 8, Redki aşiretinin 13 kabilesi vardır;

BEKİRAN AŞİRETİNİN KABİLELERİ:

Mamutka, Çelika, Çoreppa, Sımailka, Malamino, Şahoka, Şewlıka, Elmani (Elmani normalde ayrı aşirettir ama biz onu da Bekiran sayalım)

REDKİ AŞİRETİNİN KABİLELERİ:

Kumki, Memki, Çekemi, Koseyi, Heciya, Slêmani, Katêyi, Sisoyi, Qerki, Torına Malbatê, Torına Mala Kose, Bekıra (Mala Melle Bekir), Qewişi (Elesori).

Soru şu; 13 kabilesi olan bir aşiretin, 8 kabilesi olan bir aşiretin kolu olması mümkün mü?

HER YÖNÜYLE REDKİ AŞİRETİ DAHA KÖKLÜ OLDUĞU HALDE, NEDEN BAZILARI REDKİ AŞİRETİNİ BEKİRAN AŞİRETİ SANIR?

Bunun sebebi, Redki aşiretinin Bekıri isimli bir kabilesinin olmasındandır; Erivan, Safevi Devletinin hakimiyeti altındayken, Redki aşiretine Heci Cıbirê Kal isimli biri liderlik etmiştir. Heci Cıbir'in, Melle Bekir isimli bir oğlu var. Ve Redki aşireti içerisinde, Melle Bekir'n soyuna, onun isminden dolayı Bekıri denilir. Bilmeyenler, Redki olan Bekırileri, Bekiran aşireti ile aynı sanır. Ama alakası yoktur. Ve tüm karışıkta bu isim benzerliğinden dolayıdır.

KÜRT AŞİRETLERİNDE VE KABİLELERİNDE KAÇ TANE BEKIRİ VAR?

1: Bekiran/Bekran/ Bakran Aşireti
2: Pirebadi Aşiretinin Bekıri kolu
3: Redki aşiretinin Bekıri kolu
4: Sipki aşiretinin Şêxubekıra kolu

Pirebadi olan Bekıriler, dedeleri Bekirê Şeyh Memo'nun isminden dolayı, Redki olanlar ise dedeleri Melle Bekirê Heci Cıbir'den dolayı bu ismi almışlar. Sipki olan Şêxubekıra kabilesi ise, Êzdi Kürtlerdir.

Not: Bekiranlar, Pirebadi olanları da Bekiran diye yazarlar.

MEMKİ, MEMIKİ ÖRNEĞİ

Kürt aşiretlerinde benzer isimli bir çok kabile vardır; Örnek Memki ismi; Toplam 5 tane farklı Memki var. Redki, Badıki, Bıruki ve Cibri aşiretlerinde Memki isimli kabileler var. Ayrıca Urmiye ve Xoy çevresinde, Memıki isimli bir aşiret var.

KONFEDERASYON

1: Bekiran aşireti, Zafarani Konfederasyonuna bağlıdır.

2: Redki aşireti, Zilan konfederasyonuna bağlıdır.

KÖKEN

1: Bekiran aşireti Şengal kökenli olup, bir kısmı hala Şengal'de olup, Êzdi inancına mensuplar.

2: Redki aşireti Süleymaniye'den Halep'e, oradan Silvan'a, oradan ise Erivan'a göç edip, bilinen tarihlerinde Êzdilik yoktur.

SOY AĞACI

1: Bekiran aşiretinin yazılı herhangi tarihi bir soy ağacı yoktur.

2: Redki aşiretinin ceylan derisine yazılı çok eski bir soy ağacı var.

Not: Redkan Aşireti yaşlıları da Bekiranla alakalarının olmadığını, Redkan aşiretinin Bekıri kolunun baba isminden geldiğini söylerler. Aşağıdaki vidyolardan dinleyebilirsiniz:
Vidyo 1: https://youtu.be/SsEcAoUhv1s
Vidyo 2: https://youtu.be/46DMiuGedXY

Pirebadi aşiretinin Bekıri kolu hakkında bir video